Tài liệu này tổng hợp thông tin từ Luật Người cao tuổi năm 2009, Nghị định 20/2021/NĐ-CP và một số bài viết phân tích để cung cấp cái nhìn tổng quan về chế độ, chính sách trợ cấp dành cho người cao tuổi tại Việt Nam trong năm 2024.
1. Định nghĩa người cao tuổi
Theo Điều 2 Luật Người cao tuổi năm 2009:
Người cao tuổi là công dân Việt Nam từ đủ 60 tuổi trở lên.
2. Đối tượng được hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng
Nghị định 20/2021/NĐ-CP quy định 4 nhóm đối tượng người cao tuổi được hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng:
- Nhóm 1: Người cao tuổi thuộc diện hộ nghèo, không có người có nghĩa vụ và quyền phụng dưỡng hoặc có nhưng đang hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng.
- Nhóm 2: Người cao tuổi từ đủ 75 tuổi đến 80 tuổi thuộc diện hộ nghèo, hộ cận nghèo đang sống tại địa bàn các xã, thôn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đặc biệt khó khăn.
- Nhóm 3: Người từ đủ 80 tuổi trở lên không có lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hàng tháng, trợ cấp xã hội hàng tháng.
- Nhóm 4: Người cao tuổi thuộc diện hộ nghèo, không có người có nghĩa vụ và quyền phụng dưỡng, không có điều kiện sống ở cộng đồng, đủ điều kiện tiếp nhận vào cơ sở trợ giúp xã hội nhưng có người nhận nuôi dưỡng, chăm sóc tại cộng đồng.
3. Mức hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng
Mức chuẩn trợ giúp xã hội áp dụng từ 01/07/2021 là 360.000 đồng/tháng. Mức hưởng cụ thể của từng nhóm được tính bằng mức chuẩn nhân với hệ số tương ứng:
- Nhóm 1: Hệ số 1,5 (từ đủ 60 tuổi đến 80 tuổi) hoặc 2,0 (từ đủ 80 tuổi trở lên) - tương đương 540.000 đồng/tháng hoặc 720.000 đồng/tháng.
- Nhóm 2: Hệ số 1,0 - tương đương 360.000 đồng/tháng.
- Nhóm 3: Hệ số 1,0 - tương đương 360.000 đồng/tháng.
- Nhóm 4: Hệ số 3,0 - tương đương 1.080.000 đồng/tháng.
4. Hồ sơ hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng
Người cao tuổi hoặc người giám hộ cần chuẩn bị hồ sơ theo quy định tại khoản 1 Điều 7 Nghị định 20/2021/NĐ-CP, bao gồm:
- Tờ khai của đối tượng theo Mẫu số 1d ban hành kèm theo Nghị định.
- Các giấy tờ chứng minh thuộc đối tượng thụ hưởng (giấy tờ tùy thân, sổ hộ nghèo,...)
Hồ sơ nộp tại Ủy ban nhân dân cấp xã nơi người cao tuổi cư trú.
5. Thay đổi trong tương lai
Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) năm 2024 dự kiến có hiệu lực từ 01/07/2025, trong đó đề xuất:
- Hạ độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội từ 80 xuống 75.
- Mở rộng đối tượng thụ hưởng trợ cấp hưu trí xã hội thêm khoảng 800.000 người cao tuổi.
6. Thực trạng và hạn chế
Mặc dù đã có nhiều chính sách hỗ trợ, thực trạng người cao tuổi không có lương hưu, sống trong điều kiện khó khăn vẫn còn phổ biến, đặc biệt ở khu vực nông thôn, miền núi.
Một số hạn chế:
- Tỷ lệ người cao tuổi được hưởng lương hưu còn thấp.
- Công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách đến người dân chưa hiệu quả.
7. Kết luận
Chính sách trợ cấp cho người cao tuổi là cần thiết, thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước. Tuy nhiên, cần tiếp tục hoàn thiện chính sách, nâng cao hiệu quả thực thi, đảm bảo mọi người cao tuổi đều được hưởng
